ความสำคัญและประวัติวันตรุษจีน
“วันตรุษจีน” (Chinese New Year) ยังเป็นที่รู้จักในชื่อ “เทศกาลฤดูใบไม้ผลิ” (Spring Festival) เนื่องจากเป็นการเฉลิมฉลองการสิ้นสุดฤดูหนาวและการเริ่มต้นของฤดูใบไม้ผลิ ผู้คนนิยมสักการะเทพเจ้าและบรรพบุรุษเพื่อขอพรให้พืชผลทางการเกษตรเจริญงอกงาม และให้ครอบครัวมีกิน มีใช้ตลอดทั้งปี
เทศกาลนี้เริ่มต้นในวันที่ 1 เดือน 1 ตามปฏิทินจีน ทำให้วันตรุษจีนหรือเทศกาลปีใหม่จีนไม่ตรงกันในแต่ละปี และไม่ตรงกับวันขึ้นปีใหม่สากล โดยจะตกอยู่ในช่วงปลายเดือนมกราคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี หรือช่วงสิ้นสุดฤดูหนาวและเริ่มต้นฤดูใบไม้ผลิที่อากาศเริ่มมีความอบอุ่นมากขึ้น ส่งผลให้สามารถเพาะปลูกและทำการเกษตรได้
ปัจจุบันมีการเฉลิมฉลองเทศกาลตรุษจีนในหลายประเทศและพื้นที่ในทวีปเอเชียซึ่งมีประชากรจีนหรือประชากรเชื้อสายจีนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก เช่น จีนแผ่นดินใหญ่ มาเลเซีย ฮ่องกง อินโดนีเซีย มาเก๊า มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ ไต้หวัน รวมถึงในประเทศไทยด้วย นอกจากนี้ ชุมชนชาวจีนทั่วโลก รวมทั้งในฝั่งตะวันตก เช่น สหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักร ก็ยังร่วมจัดงานเฉลิมฉลองปีใหม่จีนนี้เช่นกัน
ประเพณีการฉลองตรุษจีนในประเทศไทย
ชาวไทยเชื้อสายจีนนิยมถือประเพณีปฏิบัติในเทศกาลตรุษจีนโดยแบ่งออกเป็น 3 วัน ได้แก่ วันจ่าย วันไหว้ และวันเที่ยว
วันจ่าย วันก่อนวันสิ้นปี สิ่งที่มักจะปฏิบัติในวันจ่ายก็คือการซื้ออาหาร ผลไม้ และเครื่องเซ่นไว้ต่าง ๆ
วันไหว้ ในวันนี้จะมีการเซ่นไหว้เทพเจ้าต่าง ๆ บรรพบุรุษ พ่อแม่ ญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว เพื่อแสดงความกตัญญูตามคติแนวคิดของชาวจีน นอกจากอาหารแล้ว ยังมีการเผากระดาษเงินกระดาษทอง และเสื้อผ้ากระดาษเพื่ออุทิศให้ผู้ล่วงลับอีกด้วย จากนั้นสมาชิกในครอบครัวจะร่วมรับประทานอาหารที่ใช้เซ่นไหว้เพื่อเป็นสิริมงคล จุดประทัดเพื่อไล่สิ่งชั่วร้าย รวมทั้งยังมีการมอบหรือแลกเปลี่ยนอั่งเปา
วันเที่ยว วันเที่ยวเป็นวันขึ้นปีใหม่หรือวันที่หนึ่งของปี สิ่งที่นิยมปฏิบัติคือการไหว้ขอพรจากญาติผู้ใหญ่ที่เคารพ โดยนำส้มสีทองไปมอบให้ ทั้งนี้เพราะคำว่าส้มในภาษาจีนนั้นมีการออกเสียงพ้องกับคำที่เป็นมงคลต่าง ๆ เช่น ความสุข โชคลาภ หรือทอง
วันเที่ยวยังมีอีกชื่อว่า “วันถือ” เพราะชาวจีนถือว่าเป็นสิริมงคลที่ต้องละเว้นการทำบาป พร้อมมีคติถือบางประการ เช่น ห้ามทำความสะอาดหรือกวาดบ้าน (เป็นการกวาดโชคลาภออกจากบ้าน แต่จะทำความสะอาดหนึ่งวันก่อนวันตรุษจีน เพื่อที่จะให้บ้านสะอาดรับปีใหม่) ห้ามพูดจาไม่ดีหรือพูดคำหยาบ (ทำให้ครอบครัวผิดใจกัน นำพาเรื่องวุ่นวายเข้าบ้าน) และห้ามให้ยืมเงิน (ทำให้เสียทรัพย์ตลอดปี) เป็นต้น
สัญลักษณ์ในวันตรุษจีน
อั่งเปา
ในวันตรุษจีน มีคำจีนโบราณเรียกว่า “เอี๊ยบซ้วยจี๊” เป็นเงินสิริมงคลที่ผู้ใหญ่ให้แก่ลูกหลาน เพื่ออวยพรให้มีสุขภาพแข็งแรง และเจริญก้าวหน้า
การเชิดมังกร
มังกรแม้เป็นสัตว์ในเทพนิยาย แต่ชาวจีนให้ความสำคัญต่อมังกรมาก เพราะมังกรเป็นเทพผู้กำหนดให้ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาลสามารถ ให้ความอุดมสมบูรณ์ ต่อพืชพันธุ์ธัญญาหาร ทั้งยังเป็นสัตว์สิริมงคลที่ชาวจีนนับถือมานาน การเชิดมังกรจะเริ่มเมื่อใดนั้นยากที่จะกำหนดให้แน่ชัดลงไปแต่เนื่องจากมังกรเป็นเทพแห่งลม และฝน สามารถเปลี่ยนลมให้กลายเป็นฝน และกลับก้อนเมฆให้ฝนตกพิธีขอฝน จึงขาดการเซ่นไหว้มังกรไปไม่ได้ จากพิธีกรรมทางศาสนาในการเซ่นไหว้นี้เอง ก็ได้กลายมาเป็นการละเล่นพื้นบ้านในเวลาต่อมา หมิงตงจิงเปิ่งหวาลู่ ซึ่งเขียนขึ้นในสมัยราชวงศ์ซ่งได้กล่าวไว้ว่าการละเล่นของชาวจีนในวันเทศกาลหยวนเชียว ว่า “มีประตูซ้ายขวา 2 ข้าง จะใช้หญ้าผูกมัดให้ดูเป็นรูปมังกรที่หญ้าจะติดดวงไฟไว้เป็นหมื่นดวงแล้วคลุมด้วยผ้าสีเขียวข้างบนอีกครั้ง ดูไกล ๆ เหมือนตัวมังกรคดเคี้ยวไปมา คล้ายมังกรกำลังเหินฟ้าสวยงามยิ่งนำ”จากข้อความนี้จะเห็นว่าในสมัยราชวงศ์ซ่งนั้น การแสดงโคมไฟมังกรก็เป็นที่นิยมกันแล้วในปัจจุบันนี้การเชิดมังกรเป็น ที่รู้จักกันทั่วไป ทั้งจีนทางเหนือและทางใต้การแสดงดูจะครึกครื้นมากกว่าการเชิดสิงโตเสียอีกโดยเฉพาะอย่างยิ่งการเชิดมังกรในวันตรุษจีน ซึ่งเป็นงานเชิดที่ยิ่งใหญ่หรือแม้ในงานแห่เจ้า ก็จะเว้นการเชิดมังกรเงินและมังกรทองเสียไม่ได้เช่นกัน
โรงเรียนเซนต์โยเซฟนครสวรรค์จัดกิจกรรมตรุษจีน ในวันที่ 23 มาราคม พ.ศ. 2566 โดยกลุ่มสาระภาษาต่างประเทศ เพื่อให้ผู้เรียนได้ร่วมกิจกรรมทางภาษาและพัฒนาทักษะการใช้ภาษาจีน รวมถึงการให้ความรู้เกี่ยวกับความสำคัญ ประวัติความเป็นมาของเทศกาลตรุษจีนของนักเรียน
ทางโรงเรียนได้ต้อนรับคณะมังกรทอง เชิดมังกร เพื่อเสริมความเป็นสิริมงคลให้แก่โรงเรียน คณะเซอร์ คุณครู บุคลากร และนักเรียนทุกคน ให้มีความโชคดี มีความสุข สุขภาพแข็งแรง
新正如意 新年发财 สวัสดีรับวันตรุษจีน “ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้” คิดหวังสิ่งใด ขอให้ทุกท่านสมหวัง สมปรารถนาในปีใหม่นี้ มีแต่ความสุขมั่งคั่ง โชคดีร่ำรวยตลอดปี สุขภาพดี ร่ำรวยเงินทอง เฮง เฮง
แหล่งอ้างอิง
https://kalyanamitra.org/th/article_detail.php?i=13930
https://www.twinkl.nl/teaching-wiki/wan-trus-cin-chinese-new-year
ขอขอบคุณบทความจาก
คุณครูสุวรีย์ ชมภูนุช
